Eritrosit yüksekliği (polisitemi), kanda normalden fazla sayıda eritrosit bulunması durumudur. Bu durumun çeşitli nedenleri olabilir:
- Dehidratasyon: Vücuttaki sıvı eksikliği, kanın daha konsantre hale gelmesine ve eritrositlerin oranının yükselmesine neden olabilir.
- Akciğer Hastalıkları: Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), amfizem veya pulmoner fibroz gibi durumlar, vücudun yeterince oksijen alamamasına yol açabilir. Bu durumda kemik iliği daha fazla eritrosit üreterek oksijen taşıma kapasitesini artırmaya çalışır.
- Böbrek Hastalıkları: Böbrekler, eritropoetin (EPO) adı verilen bir hormon üretir. EPO, kemik iliğini uyararak eritrosit üretimini teşvik eder. Böbrek tümörleri veya kistleri gibi bazı böbrek hastalıkları, aşırı EPO üretimine ve dolayısıyla eritrosit yüksekliğine neden olabilir.
- Sigara İçmek: Sigara içmek, kandaki karbonmonoksit seviyesini artırarak vücudun oksijen alımını zorlaştırır. Bu durum, kemik iliğini daha fazla eritrosit üretmeye teşvik edebilir.
- Yüksek Rakım: Yüksek rakımlı bölgelerde yaşayan kişilerde, atmosferdeki oksijen seviyesinin düşük olması nedeniyle eritrosit yüksekliği görülebilir. Vücut, bu duruma uyum sağlamak için daha fazla eritrosit üretir.
- Genetik Faktörler: Bazı genetik mutasyonlar, eritrosit üretimini kontrol eden mekanizmaları etkileyerek eritrosit yüksekliğine neden olabilir. Polisitemi Vera gibi bazı hastalıklar genetik yatkınlıkla ilişkilidir.
- Kalp Hastalıkları: Doğuştan kalp hastalıkları veya konjestif kalp yetmezliği gibi durumlar, vücudun oksijenlenmesini etkileyerek eritrosit yüksekliğine yol açabilir.
- Anabolik Steroidler: Bazı sporcuların kas kütlesini artırmak için kullandığı anabolik steroidler, kemik iliğini uyararak eritrosit üretimini artırabilir.
- Uyku Apnesi: Uyku sırasında solunumun durması veya yavaşlaması durumu olan uyku apnesi, kandaki oksijen seviyesinin düşmesine ve eritrosit yüksekliğine neden olabilir.
- Tümörler: Nadir durumlarda, karaciğer, böbrek veya diğer organlarda bulunan bazı tümörler EPO üretebilir ve eritrosit yüksekliğine yol açabilir.
- Stres: Şiddetli stres veya kaygı durumlarında vücut, adrenalin ve kortizol gibi hormonlar salgılar. Bu hormonlar, kemik iliğini uyararak eritrosit üretimini artırabilir.
- Yanıklar: Ciddi yanıklar, vücuttan sıvı kaybına neden olarak kanın konsantre hale gelmesine ve eritrositlerin oranının yükselmesine neden olabilir.
Eritrosit yüksekliğinin altında yatan nedeni belirlemek için doktor tarafından çeşitli testler yapılabilir. Altta yatan nedene yönelik tedavi, eritrosit seviyelerini normalleştirmeye yardımcı olabilir.